Saqqummersitisoralugu Sofie Frydenrejn Johansen

Sulineq aqqutigalugu Arktis-ip arkitekt aamma landskabsarkitekt-ip Sofie Frydenrejn Johansenip Polarcirkel aqqusaarlugu angalanermini misissorpaa apeqqusersorlugulu illut/inissiat qanoq inissinneqarsinnaanersut aamma ilutsit nunallu isikkua.

Kalaallit Nunaanni nunat toqqakkat ukkatarineqarput nuna aamma illut/inissiat qanoq inissisimanersut: (uani Sisimiut ilaavoq), Island aammattaaq Norge avannarleq ilaapput.

Sofie-p assilisani piviusoq tunngavigineqarpoq, ilaannikkut oqimaaqatigiissaartarpaat takorluugaannaat immaqaluunniit piviusoq. Taamaattoqarneranilu apeqqutinik pinngortitsineq pilersinnaasarluni.

Sofie Kunstakademiet Skole for Arkitektur, Design og Konservering-imi bygnings- og landskabskunst-imi ilinniarsimasuuvoq. Massakkullu Sisimiuni najugaqarluni ingeniør- og arkitektvirksomhed-imi sulisuuvoq, aammattaaq nammineq suliffeqarfiuteqarpoq FRYDNREJN, saniatigut suliniut tamanna ingerlallugu. 

Statens Kunstfond.
 

7. september 2019 Qeqqata Kommuniani Pitsaaliuinermut Siunnersorti Katersortarfimmi qalipaasitsivoq. Atoqqiineq aallaavigalugu qisuit igitat qalipaaffigineqarput, eqqumiitsuliortaq Arnajaraq Støvlbæk ikiortigineqarluni. Qalipatat Sisimiuni Katersugaasivimmi saqqummersinneqarput, septembarip 13-ianit oktoberip 6-iata tungaanut takusarneqarsinnaallutik.
 

Pingasunngorneq januaarip 7 anni 1959 ullaaq alianaappoq. Københavnip umiarsualivia inunnik ulikkaarpoq. Arlallit Kalaallit Nunaaliarniarlutik bilitsisisimapput, allat inuulluaqqusiartorlutik aterfiorput, ilaallu umiarsuaq oqallisaaqisoq M/S Hans Hedtoft takullatsiarniarlugu najuullutik. Umiarsuatsialak aamma Kongelig Grønlandske Handelip/KGH-p ataqqinaatissatut pilersaarusiaa tassaavoq KGH-p nunatsinnut kisermaassilluni niuernermik qulakkeerinnissutissaa.

Inuttaasut ilaasullu 95-it tamarmiullutik ajunaarput, taakkua akornanniillutik meeqqat arfinillit. M/S Hans Hedtoftimit nassaarineqartutuaq tassaavoq annanniut, ajunaarnersuup kingorna qaammatit arfineq pingasut qaangiunneranni Islandimi tippussaasimasoq nassaarineqartoq.
 

Ane Lena 48-nik ukioqarpoq nakorsiartarfimmi ikiortitut, timmisartumi saqisutut qallunaatut aammalu uumaatsulerinermi ilinniartitsisut ilinniagarsimasuulluni. Piffissaq sivisooq isumatsannermik napparsimasimanini peqqutigalugu sulinngiffeqariarluni ullumikkut marlunnik suliffeqarfiuteqarpoq. Eqqumiitsuliat pillugit suliffeqarfik, ”Iluliak Art By Ane Lena Fussing Rosbach”, siunissami piffissarujussuarmik atuiffissani kiisalu ullumikkut piffissaq annertooq filmiliortutut suliffeqarfiutimini “Iluliak By Ane Lena Fussing Rosbach” atortarpaa.

2018 September/novemberimi Ilulissat kultoorikkut illorsuaanni Sermermiuni saqqummersitsereerpoq taasaminik ”Er ved at få det bedre” (iluaallakkiartorpunga). Isumatsannermik napparsimanermini aporfiit sorsutassallu assigiinngitsut naapittarsimavai, iluaallakkiartornerminilu aqqutigisimavaa qalipaaneq. Aamma qalipataani takuneqarsinnaapput, qalipaatit taartuniik qaamasunut saakkiartorsimanerisigut.

Royal Arctic Linellu Ilulissaniik ingerlanneqarnissaannut aningaasaliisuulluni.
 

Nunatsinni pisortatigut oqaatsivut tassaapput ’Kalaallisut’. Naggueqatitta oqaasiinut, soorlu Inuktitut (Nunavumi inuit) kiisalu Inuppiat (Alaskami inuit) oqaasiinut assingusuupput. Kalaallit oqaasii nunatsinnut pisimapput Thulekulturip nunatsinnut pinera ilutigalugu - tassa ullutsinni kalaallit siuaavi – 1200-kkunni Canadap avannaatigut nunatsinnut pisimasut.

Ullutsinni Kalaallit Nunaata inuisa amerlassusaata 90%-ii kalaallisut oqaluttuupput, tassa imaappoq inuiaqatigiinni 56.000-iusunit 50.000-t kalaallisut oqaaseqartuupput. Taamaalillutik kalaallit oqaasii issittormiuni Amerikallu avannarpasissuani nunat inoqqaavisa oqaaserisaanni paarilluagaanerpaallutik. Procentini sinneruttut 10%-it annerusumik qallunaatut oqaluttuupput, allamiuussutsilli amerliar-tornerini oqaatsit allat aamma, soorlu thailand’miutut, filippin’nerisut island’miusullu oqaluttunit nunarput najorneqalernikuuvoq.

Oqaatsinik Pikkorissaavik suleqatigalugu saqqummersinneqartussaq.
 

Sisimiut sanaartornikkut oqaluttuassartaa tassaavoq illoqarfimmut eqeersimaartumut tunngasoq, pissutsinit mikisuniit Kalaallit Nunaanni illoqarfiit anginersaata tullinngorsimalluni. Illoqarfiup qeqqani illutoqqat oqaluttuassartalinniit – illoqarfiup qeqqarinngisani illuinnaat eqqaallu tamarmik immikkut oqaluttussartalinnut,   

Saqqummersitsineq KTI Sofie Fredenrejn Johansen’ilu suleqatigalugit pilersinneqarsimavoq.